Forest Gate *PL

Dlaczego rudy jest czarny a amber nie jest rudy?

Pstryk

Sterczy w ścianie taki pstryczek,
Mały pstryczek-elektryczek,
Jak tym pstryczkiem zrobić pstryk,
To się widno robi w mig.
Bardzo łatwo:
Pstryk – i światło!
Pstryknąć potem jeszcze raz,
Zaraz mrok otoczy nas.
A jak pstryknąć trzeci raz-
Znowu dawny świeci blask.
Taką siłę ma tajemną
Ten ukryty w ścianie smyk!
Ciemno – widno –
Widno – ciemno.
Któż to jest ten mały pstryk?
Może świetlik? Może ognik?
Jak tam dostał się i skąd?
To nie ognik. To przewodnik.
Taki drut, a w drucie PRĄD.
Robisz pstryk i włączasz PRĄD!
Elektryczny bystry PRRRRĄD!
I stąd światło?
Właśnie stąd!

Julian Tuwim, Pstryk

 

Tytuł przewrotny. Bo kot jaki jest – każdy widzi.

Ale czy aby na pewno?

 

Zapewne wszyscy wiecie jak wygląda rudy kot. No rudy, bo rudy.

A jak się dzieje, że kot rodzi się rudy?

Geny rudego włosa ulokowane są na chromosomie X. Jak zapewne pamiętacie z lekcji biologii, dziewczynki mają dwa chromosomy X (dostają po jednym od mamy i taty), natomiast chłopcy są XY (bo od mamy mogą otrzymać jeden z dwóch chromosomów X, natomiast, aby zostali chłopcami a nie dziewczynkami, koniecznie muszą od taty dostać w prezencie chromosom Y).

Zatem gen rudości (nazywany przez specjalistów genem O) ulokowany jest na chromosomie X, który z tego powodu nazywany bywa chromosomem płciowym (mówi się też, że rudość u kota jest cechą związaną z płcią).

 

Ale kot nie dziedziczy w obrębie koloru tylko i wyłącznie jednej cechy. Dziedziczy pręgowanie (lub jego brak), dziedziczy rozjaśnienie (lub jego brak), dziedziczy też kolor włosa (np. czerń, czekoladę czy cynamon), długość włosa.

 

Pamiętacie na pewno notkę, w której opisywałam zasady dziedziczenia czerni, cynamonu i czekolady? Gdy kot odziedziczy cechę rudości, w kolorze kota wydarza się prawdziwa rewolucja.

 

Zgodnie z zapisem w genach, kot może być czarny, czekoladowy czy cynamonowy, a gen O zadziała jak wyłącznik od światła. Działając powoduje wyłączenie produkcji czarnego barwnika (eumelaniny) odpowiedzialnego za nadanie kotu właściwego koloru. Wtedy we włosie kota produkowany będzie jedynie jeden barwnik: feomelanina odpowiedzialna za ognistą barwę futra.

 

Kot rudy jest więc… tak, tak – dobrze myślicie. Jest kotem czarnym/czekoladowym/cynamonowym, któremu gen O wyłączył kolor (czyli eumelaninę)!

 

Pstryk! i…

 

Yavin Forest Gate*PL

Yavin Forest Gate*PL

Yavin Forest Gate*PL

Yavin Forest Gate*PL

 

Recesywny do genu O jest gen o. Gen o z kolei nie blokuje produkcji eumelaniny, więc, jeśli kot nie odziedziczy żadnego genu O, to ten barwnik będzie mógł być przez kota wytwarzany i kot będzie po prostu czarny/czekoladowy/cynamonowy. I nie będzie pstrykania…

 

20160402_154406

 

Jak już wiemy, ambery to zupelnie inna bajka.

 

Za „amberowy” efekt na futrze odpowiada zupełnie inny gen. Jest to recesywny gen e (czyli to nie jest gen rudości O), który kot norweski leśny musi odziedziczyć po obojgu rodzicach. Jeśli go odziedziczy (patrz: dziedziczenie ambera w pigułce), z futrem kota zaczynają dziać się prawdziwe cuda. Mutacja w tym genie powoduje częściowe unieczynnienie produkcji czarnego barwnika (eumelaniny) we włosie kota i czarny barwnik nie jest produkowany tak jak należy. I organizm kota zaczyna produkować żółty barwnik, czyli feomelaninę.

Wygląda to tak:

Kociak amber pręgowany (Kissy Cat Forest Gate*PL, nt 09 22 – amber z białym klasycznie pręgowany):

  • 7 dni (doskonale widać, że organizm kota produkuje czarny barwnik i że kot jest czarny).

 

1

 

  • 2 miesiące:

 

2

 

  • 3,5 miesiąca:

 

1

 

Oczywiście, może się zdarzyć tak, że urodzi się rudy kot, który będzie jednocześnie amberem. Zdarzy się to wóczas, gdy kot, poza genotypem ee równocześnie odziedziczy dominujący gen O. Ale jeśli kot odziedziczy gen rudości, to: pstryk… I rodzi się po prostu rudzielec. Bez tych wszystkich bajecznych, amberowych efektów.

 

20160402_154309